تأثیر بازتوانی قلبی بر کیفیت زندگی بیماران مبتلا به بیماری های قلبی- عروقی

مقدمه: کیفیت زندگی به عنوان یک شاخص مهم در بررسی میزان تأثیر مداخلات در بیماری های قلبی- عروقی است. بهبود کیفیت زندگی یکی از اهداف مهم بیمار برای شرکت در برنامه بازتوانی قلبی می باشد. در ایران در زمینه تأثیر بازتوانی قلبی بر کیفیت زندگی بیماران قلبی مطالعات کافی صورت نگرفته است. هدف این مطالعه، بررسی تأثیر بازتوانی قلبی بر کیفیت زندگی بیماران قلبی- عروقی بود. مواد و روش ها: در این مطالعه نیمه تجربی گذشته نگر، پرونده 100 نفر از بیماران قلبی مراجعه کننده به مرکز تحقیقات قلب و عروق اصفهان به روش تصادفی ساده بررسی شد. اطلاعات دموگرافیک شامل اندازه قد، وزن و محیط شکم افراد مورد بررسی قرار گرفت. جهت تعیین ریسک بیماران و تدوین برنامه ورزشی قبل از شروع بازتوانی، تست ورزش و اکوکاردیوگرافی انجام شد و ظرفیت ورزشی و کسر تخلیه بطن چپ محاسبه گردید. شدت ورزش بیماران بر اساس 60 تا 80 درصد حداکثر ضربان قلب به دست آمده در تست ورزش تعیین می شد. برای تعیین نمره کیفیت زندگی بیماران، پرسش نامه استاندارد شده کیفیت زندگی 36-sf توسط فرد آموزش دیده برای بیماران تکمیل شد. 24 جلسه برنامه بازتوانی، هر جلسه شامل گرم کردن، ورزش هوازی، سرد کردن و آرام سازی همراه با ارایه رژیم غذایی و 8 جلسه آموزش بیمار در خصوص کاهش عوامل خطر، تحت نظارت تیم بازتوانی انجام گرفت. در پایان دوره بازتوانی همه آزمون ها، آزمایش ها و اندازه گیری ها تکرار شدند. کلیه اطلاعات از پرونده بیماران استخراج گردید و بر اساس گروه سنی (زیر 65 سال و 65 سال به بالا) و جنسیت توسط نرم افزار 12 spss و با آزمون independent t-test آنالیز شد. همچنین برای مقایسه نمره کیفیت زندگی بیماران قبل و بعد از بازتوانی از آزمون paired t-test استفاده شد. یافته ها: پس از بازتوانی قلبی، کیفیت زندگی بیماران از نظر بعد فیزیکی شامل عملکرد فیزیکی (002/0 = p)، محدودیت وظایف به علت مشکلات فیزیکی (001/0 > p)، درد (01/0 = p) و نیز سرزندگی (001/0 = p)، بهبود معنی داری داشت. تفاوت معنی داری در کیفیت زندگی افراد بالای 65 سال و زیر 65 سال مشاهده نشد (05/0 = p)، ولی کیفیت زندگی زنان نسبت به مردان از نظر عملکرد فیزیکی (03/0 = p) و سلامت روحی (02/0 = p) بهبود بیشتری داشت و در سایر موارد تفاوت معنی دار نبود (05/0 = p). نتیجه گیری: نتایج این مطالعه نشان داد که بازتوانی قلبی جامع موجب بهبود کیفیت زندگی بیماران قلبی به ویژه در زنان می شود و افراد مسن به اندازه سایر افراد از بازتوانی قلبی سود می برند.